پوست نقش محافظتی بسیار مهمی در پیشگیری از عفونت و حفظ آب بدن دارد.در سوختگی نقش محافظتی پوست از بین میرود و خطر عفونت بدلیل ورود میکروب از طریق پوست سوخته بوجود میآید. برای کاهش خطر عفونت وکوتاه کردن زمان ترمیم زخم در سوختگیها از پیوند پوستی یا گرافت استفاده میشود.
خیر-متاسفانه بدن پوست افراد دیگر را نمیپذیرد(حتی بستگان درجه یک) و بایداز پوست خود بیماربرای پیوند استفاده کنیم.
گرافت پوست عبارت از انتقال و پیوند پوست سالم از قسمتی از بدن برای پوشاندن زخم سوختگی
برای انجام گرافت، زخم سوختگی باید تمیز و بدون عفونت باشد.جراح زمان انجام گرافت را مشخص خواهد کرد.با توجه به وسعت آن در یک یا چند مرحله، در اتاق عمل و زیر بیهوشی توسط جراح برداشته میشود و به محلی که نیاز به پیوند دارد، پیوند زده میشود.
پوست با نخ و بخیه و یا منگنه در محل خود ثابت میشود. گرافتها حتما تا زمانیکه پزشک معالج صلاح بداند دارای پانسمان خواهند بود. هرگونه فشار و دستکاری و بیاحتیاطی میتواند سبب جابجا شدن گرافت و در نتیجه شکست گرافت شود. معمولا بین 7 تا 10 روز بعد از گرافت بخیهها برداشته میشود.
پس از گذشته دو هفته از انجام گرافت می توان گفت که گرافت موفقیت آمیز بوده است یا خیر
بله حین ترخیص از بیمارستان پزشک معالج دستورات لازم جهت تعویض پانسمان و نحوه مراجعه به درمانگاه را به بیماران توضیح میدهد و بیماران بر اساس برنامه جهت تعویض پانسمان به درمانگاه مراجعه میکنند.
1-به پزشکان و پرستاران خود اعتماد کنید.آ نان تجربه و دانش مراقبت از زخم سوختگی را دارند. توصیه های آنان را جدی بگیرید.
2-طبق برنامه زمانبندی ارائه شده نسبت به مراجعه برای ویزیت پزشک معالج و تعویض پانسمان اقدام کنید.
3-اجازه ندهید افراد بیتجربه در درمان و تعویض پانسمان زخم شما دخالت کنند.
4-در هفتههای اول بعد از گرافت، خطر جدا شدن پوست از بستر وجود دارد لذا از هرگونه دستکاری و وارد کردن فشار روی پوست گرافت شده جدا خودداری کنید.
5-در صورت انجام گرافت در ناحیه پا در مورد زمان راه رفتن از پزشک معالج خود سوال کنید.
پس از اینکه ترمیم گرافت شما کامل شد، پانسمانها برداشته میشود و میتوانید با استفاده از شامپوبچه و صابونهای خنثی بدون دستکاری محلهای گرافت شده و با آب با دمای مناسب(خیلی داغ نباشد )حمام بگیرید.
تا وقتی زخم به مرحله نهایی ترمیم نرسد خارش خواهید داشت که با درمان دارویی بهتر خواهد شد.در ماههای اول، پوستهای گرافت شده ممکن است خشک شده و با خارش همراه باشند، روزانه چندین مرتبه این مناطق را باکرمهای مرطوب کننده، وازلین یا ویتامین آد و کرمهای توصیه شده توسط پزشک چرب کنید.
در چند ماه اول پوست های گرافت شده فاقد حس میباشند. نگران نباشید بتدریج حس محل گرافت برمیگردد.
به دلیل کمبود پوست در برخی مواقع برای افزایش سطح پوست با استفاده از دستگاه آن را بصورت تور در آورده و گرافت را انجام میدهند (اصطلاحا مش گرافت میگویند). در این موارد در ماههای اول ظاهر زخم شکل شطرنجی دارد که بتدریج در صورت استفاده مناسب از لباسهای سوختگی ظاهر قابل قبول پیدا خواهد کرد.
پوست گرافت شده ممکن است تیرهتر یا روشنتر از پوستهای معمولی باشد. سعی کنید پوست گرافت شده در معرض تابش آفتاب یا لامپهای مهتابی قرار نگیرد. توصیه میشود از کرمهای ضد آفتاب استفاده کنید.
تا یکسال و نیم بعد از گرافت امکان بروز تاولهایی در محل گرافت یا دنور (محل برداشتن پوست برای پیوند ) وجود دارد و داخل این تاولها ترشحات زرد رنگ وجود دارد که البته عفونت نیست،نگران نباشید، بتدریج تاولها از بین خواهد رفت. محل تاول را بعد از قرار دادن گاز چرب استریل بانداژ کنید و از دستکاری آن خودداری کنید.
برای ثابت کردن گرافت (پیوند پوست )در محل خود از نخهای بخیه و یا در اکثر موارد منگنه استفاده میشود. بخیهها و منگنههای صورت بین 5 تا 7 روز بعد از عمل، در ناحیه تنه بین 7تا 10روز و در دستها و پاها بین 10 تا 14 روز بعد از عمل کشیده میشوند .با توجه به تعداد زیاد منگنهها دقت نمایید که تعدادی از آنها جا نماند. در صورت مشاهده منگنه، در روزهای اول بعد از گرافت به راحتی قابل برداشتن هستند، در صورتیکه منگنه از مدتها قبل در زیر پوست جا مانده بر اساس تصمیمگیری پزشک و محل آن در مورد برداشتن آنها اقدام خواهد شد.
در صورت عدم موفقیت لباسهای سوختگی در پیشگیری از گوشت اضافی در محل سوختگی، اقدامات جراحی یکسال بعد از سوختگی شروع میشود.در صورت وجود اختلال حرکتی بر اساس نظر پزشک ممکن است جراحی ترمیمی زودتر انجام شود.در حال حاضر برخی از انواع لیزرها در درمان گوشت اضافه (اسکار هیپرتروفیک) توصیه میشود. بر اساس نظر پزشک معالج اقدام نمایید.
در صورت بیحالی ، تهوع ، استفراغ ، بی اشتهایی ، تب و استشمام بوی نامطبوع از زخم به اورژانس مراجعه نمائید.
برای پیشگیری از محدودیت حرکت در سوختگی گردن حتما از کلار (گردنبند) مناسب طبق تجویز پزشک حداقل به مدت یکسال استفاده کنید. در زمان استراحت زیر سر بالش قرار ندهید و سر بصورت تخت در وضعیت کاملا خوابیده قرار گیرد.
در سوختگی عمیق پلکها امکان بازماندن پلک در زمان استراحت و خوابیدن و خشک شدن قرنیه و ایجاد زخم وجود دارد لذا در این موارد ممکن است بر اساس نظر جراح نیازمند پیوند پوست پلکها باشیم متاسفانه در برخی موارد حتی بعد از پیوند پوست امکان جمع شدن مجدد پلک می باشد و ممکن است عمل جراحی مجدد لازم باشد . بنابراین ضروریست همراهان بیمار دقت نمایند که آیا پلکها در زمان استراحت باز میماند یا خیر و در صورت بازبودن پلک به پزشک معالج مراجعه شود.
احتمال عفونت گوش خارجی (در محل غضروف) بصورت تاخیری و معمولا 3تا4 هفته بعد از سوختگی وجود دارد که با درد و تورم همراه است. در این موارد به پزشک معالج مراجعه نمایید.
1-بهتر است اعمال جراحی زیبایی بعداز گوشت اضافی (اسکار هیپرتروفیک ) و حداقل یکسال بعد از سوختگی انجام گیرد.
2-بعد از ترمیم زخم سوختگی از کرمهای ضد افتاب و کلاه در مواجهه با آفتاب و لامپهای فلوروسنت استفاده کنید.
3-برخی از مواد آرایشی ممکن است در محل زخم سوختگی و گرافت ایجاد حساسیت نمایند .
در صورت وجود زخم مزمن (بیش از دو ماه) در محل سوختگی قدیمی حتما به پزشک متخصص جراح مراجعه نمایید تا از این زخم نمونه برداری شود.
در بسیاری از موارد بعد از سوختگی، کاهش وزن بوجود خواهد آمد و قسمتی از عضلات بدن از دست خواهد رفت ،لذا لازم است با تغذیه مناسب دراسرع وقت پروتئین از دست داده شده را جبران نمایید.
مصرف مایعات فراوان و مواد غذایی پرپروتئین(گوشت، مرغ، ماهی،تخم مرغ، شیر، ماست) میوه و سبزیجات تازه توصیه میشود.
از خوردن غذاهای محرک و حساسیت زا مانند بادمجان، سوسیس، کالباس، فلفل، نوشابه، پفک، غذا های سرخ کردنی و....خودداری کنید.
در کوتاه ترین زمان پس ازاطمینان از موفقیت آمیز بودن پیوند پوست (گرافت )فیزیوتراپی را زیر نظرمتخصص مربوطه انجام دهید.
1-بر اساس دستور پزشک هرچه سریعتر فیزیوتراپی را شروع کنید.
2-در سوختگی دستها و انگشتان طبق آموزش همکاران فیزیوتراپی حرکات و تمرینها را بر اساس دستور پزشک انجام دهید و در صورت دستور پزشک از اتلهای مخصوص استفاده کنید.
3-در سوختگی آرنجها و زانوها در زمان استراحت از آتلهای مناسب که در فیزیوتراپی و بر اساس دستور پزشک تعیین میگردد استفاده کنید.در زمان بیداری بر اساس آموزش همکاران فیزیوتراپی حرکات زانو و آرنج را انجام دهید و از خمیده نگه داشتن زانو و آرنج خودداری کنید.
4-در سوختگی پا و مچ پا طبق آموزش همکاران فیزیوتراپی حرکات و تمرینها را انجام دهید در صورت تجویز پزشک از آتلهای مخصوص استفاده کنید.
5-در گرافت پا زمان راه رفتن شما بر اساس دستور پزشک میباشد ولی میتوانید در وضعیت نشسته و یا در بستر حرکات آموزش داده شده توسط همکاران فیزیوتراپی را انجام دهید.
در صورت هرگونه محدودیت در حرکات مفاصل، اندامها، گردن، بسته نشدن کامل پلکها و تنگی دهان به پزشک معالج مراجعه نمایید.
در صورت وجود صابقه صرع حتما داروهای ضد تشنج را بر اساس دستور پزشک متخصص بیماری خود استفاده نموده و بصورت منظم تحت نظر پزشک قرار گیرید. در صورت عدم رعایت احتمال تشنج و سوختگی وجود دارد.
بطور کلی نه. آب گوشت یا آب ماهیچه که صاف شده باشد ارزش غذایی کافی برای بیمار ندارد و انتخاب خوبی برای بیمار دچار سوختگی نمیباشد. آب گوشت برخلاف تصور عموم فاقد هر نوع ماده پروتئینی است و تنها چربی اشباع دارد. در مواردی که بیمار حالت تهوع داشته باشد دریافت مایع چرب میتواند باعث بدتر شدن آن شود. همچنین اگر چربی آن زیاد باشد میتواند جلوی اشتهای بیمار را بگیرد و مجموع دریافت غذایی او را کم کند.
از نظر ارزش غذایی این دو تخم ماکیان تفاوتی در بیمار دچار سوختگی ندارند و تنها میتواند هزینه اضافی به خانواده بیمار وارد کند.
پاسخ این سوال بسته به شرایط بیمار شما دارد:
در ساعات و روزهای ابتدایی سوختگی باتوجه به اشتهای کم بیمار و عدم تمایل به مصرف غذا استفاده از آبمیوه تازه میتواند انتخاب بهتری باشد و بیمار را در جهت رسیدن به موادمغذی پیش ببرد.
بطور کلی در بیماران دچار سوختگی عموما برای کاهش درد از مسکن های قوی استفاده می شود که از عوارض آن کندی حرکت دستگاه گوارش و یبوست می باشد. باتوجه به اینکه دریافت فیبر میتواند در بهبود آن موثرباشد بنابراین بسته به شرایط بیمار و تحمل دستگاه گوارش استفاده از میوه انتخاب بهتری است.
برای انتخاب نوع میوه باید به چند نکته توجه داشت: محتوای ویتامین C و A میوه، وجود زخم داخل دهان بیمار و آلرژی بیمار به میوه
میوه ای که استفاده از آن برای بهبود زخم بسیار متداول است آناناس می باشد که به علت محتوای ویتامین C بالا و آنزیم بروملین در ترمیم زخم ها موثر است. اما درصورتیکه داخل دهان بیمار زخم باشد این میوه میتواند برای بیمار آزاردهنده باشد.
پاسخ این سوال بسته به هر بیماری می تواند متفاوت باشد.
اگر بیمار شما دچار سوختگی در ناحیه صورت شده و داخل دهان یا لب ها زخم شده است افزودن ادویه های محرک مانند فلفل، زنجبیل و ... میتواند برای بیمار آزاردهنده باشد
اگر بیمار شما کودک است و خود کودک یا در خانواده سابقه آلرژی به ادویه ها وجود دارد در غذاها ادویه محرک استفاده نشود
در بیماران سوختگی به علت اختلال در هورمون های استرس در بدن، اشتها کاهش مییابد. در این شرایط بهترین روش برای تامین حداکثر موادمغذی مورد نیاز استفاده از غذایی است که در حجم کم، کالری و موادمغذی بیشتری داشته باشد. بنابراین اگر سوپی که تهیه میکنید رقیق باشد گزینه مناسبی برای تامین کالری نیست. توصیه بر استفاده از سوپی است که محتویات زیر را شامل شود:
-حتما یک منبع پروتئینی داشته باشد: مانند مرغ، گوشت، تخم مرغ
-حتما طعم دهنده داشته باشد: مانند زردچوبه، آبلیمو یا آب نارنج در مقدار کم، سبزیجات معطر
-حتما حاوی منابع ویتامین AوC باشد. مانند: هویج، فلفل دلمه ای، سبزی های برگ سبز مثل جعفری، شوید
-استفاده از مواد غذایی پرکالری مانند روغن زیتون یا کره (در مقدار کم)
موارد ذکر شده درمورد سوپ برای بیمارانی است که از وضعیت حاد خارج شده اند و به اصطلاح stable شده اند.
در ابتدا باید بدانیم که پروتئین اساسی ترین نیاز بیمار دچار سوختگی برای ترمیم زخم ها، تقویت سیستم ایمنی و پیشگیری از عفونت میباشد. از این نظر تمامی انواع گوشت های ذکر شده تقریبا به ازای یک قوطی کبریت یا 30 گرم گوشت پخته محتوای پروتئینی یکسانی دارند. باتوجه به اشتهای کم بیماران، گوشتی که قابلیت هضم بهتری داشته باشد به سایر گوشت ها ارجحیت دارد که در این میان گوشت ماهی سریع الهضمتر از سایر گوشتها میباشد.
در انتخاب نوع گوشت باید به میزان چربی آن هم توجه کرد. بهتر است تاحدممکن چربیهای ظاهری گوشت برداشته شود و گوشت لخم استفاده کرد. گوشت ماکیان محتوای چربی پنهان کمتری دارند.
نکته قابل توجه دیگری که در انتخاب نوع گوشت مهم است از نظر مواد مغذی مانند ویتامین A است.
در بیماران دچار سوختگی به علت تغییری که در سطح هورمون های استرس ایجاد می شود عارضه بی اشتهایی بویژه در سوختگی های بالای 20درصد بیشتر دیده میشود و به مرور با پایدار شدن وضعیت بیمار این بی اشتهایی کاهش مییابد. در چند روز ابتدایی ممکن است بیمار دریافت غذایی خاصی از دهان نداشته باشد. بنابراین بسیار مهم است که برای شروع تغذیه از حجم بالا یا غذای چرب استفاده نشود و با مایعات پروتئینه استفاده شود.
بله درصورتیکه بیمار نسبت به لبنیات آلرژی یا عدم تحمل نداشته باشد. در افرادی که عدم تحمل لاکتوز دارند با خوردن شیر معمولی دچار مشکلات گوارشی مانند دل درد، حالت تهوع، اسهال و استفراغ می شوند. برای جلوگیری از این مشکل بهتر است از شیرهای کم لاکتوز یا بدون لاکتوز استفاده شود. اما در این افراد دریافت ماست و دوغ مشکلی ایجاد نمیکند. بنابراین در بیمار سوختگی به هیچ عنوان لبنیات حذف نمیشود زیرا با زخمهای باز مقدار زیادی از الکترولیتها حذف میشوند که با خوردن لبنیات قابل جایگزینی هستند.
فیزیوتراپی. هم در بخش هم بعد از ترخیص روند ترمیم زخم شما و همینطور عوارض آن یعنی چسبندگی و محدودیت حرکت شما را کمتر میکند و باید تا وقتی پزشک شما میداند ادامه پیدا کند و همینطور فیزیوتراپی و تداوم آن برگشت شما به کار و وضعیت قبل از سوختگی شما را تسریع میکند.
خیر، به هیچوجه. میتواند عمق سوختگی را بیشتر و شما را دچار عوارض ناشی از پایین آمدن دمای بدن کند.
توصیه نمیشود. چرا که جریان هوا درد ناشی از زخم را بیشتر میکند و برای اینکه ترمیم زخم سرعت یابد باید پوشیده، مرطوب و تمیز باشد.همچنین امکان دارد زخم سوختگی دچار عفونت ثانویه شود.
عفونت زخم، گوشت اضافه، بد شکلی و محدودیت حرکتی
استفاده از لباس سوختگی، پماد یا ورقهای سیلیکون.
هیچکدام ثابت نشده، مگر آنکه پزشک معالج شما بر اساس مستندات علمی توصیه نماید.
با جراحی ترمیمی در هر مرحله، بهبود وجود دارد، ولی هیچگاه مثل روز اول نخواهد شد. شاید در آینده، علم پزشکی پیشرفت کند و راهحل پیدا شود.
پوست مصنوعی هنوز ساخته نشده است.
لیزر میتواند سرعت بهبود زخم را سرعت بخشد؛ ولی در نتیجه کلی، تاثیر اندکی دارد.
درصورتیکه سطحی باشد و کمتر از سه هفته ترمیم شود خیر. در غیر اینصورت جای سوختگی خواهد ماند. در سوختگیهای عمیق ممکن است تا حدی باقی بماند، ولی با انجام روشهای پیشگیری از اسکار اثرات سوختگی کمتر میشود.
خروج از محل سوختگی، شستشو با آب حدود10 درجه(آب شیر لولهکشی مناسب است)، پیچیدن در پوشش استریل یا تمیز و تماس با اورژانس یا مراجعه حضوری.